معرفی شخصیتهای برجسته اسلامی | حمزه یوسف
Wednesday, 31 July 2019، 11:36 AM
شیخ حمزه یوسف ازجمله صاحبفکران غربی است که خود مستقیماً برای مطالعه اسلام به قرآن و کتب فقه و عرفان اسلامی به زبان عربی مراجعه کرده است. وی اکنون به اعتقاد بسیاری، بانفوذترین مسلمان در امریکا است که هویت آمریکایی او در این امر بیتأثیر نبوده است. زبان مادری او انگلیسی آمریکایی اما با لهجهای قابلفهم و فصیح است. او مسلط به زبان عربی و روان در تکلم روزمره این زبان میباشد. حمزه یوسف را مردم کشورهای عربزبان، بالأخص اهل سنت، بهخوبی میشناسند چراکه برنامههای ماه رمضان او در این کشورها به زبان عربی بسیار پرمخاطب بوده است. وی اکثر مطالعات اسلامی خود را در کشورهای اسلامی ازجمله امارات و موریتانی انجام داده است.
زندگینامه؛ از مسیحیت تا هجرت به اسلام
حمزه یوسف (مارک هانسون 1) در سال 1958 در والاوالا، واشینگتن متولد و در کالیفرنیا بزرگ شد. 2 مادر او از مسیحیان معتقد و از نظر سیاسی فعال بود. مادر حمزه با اینکه مسیحی بود اما حمزه را در کودکی به نماز جمعه مسلمین میبرد تا او را با ادیان بزرگ دنیا آشنا کند. طبق گفته حمزه، وی در اواخر عمرش شهادتین را به زبان آورد و مسلمان شد. از سوی دیگر، پدربزرگ حمزه از مسیحیان کلیسای ارتدکس در آمریکا بود چرا که در سال 1058 کلیسای کاتولیک به دو بخش شرق (ارمنستان، روسیه و غیره) و غرب (کشورهای غربی) تقسیمشده بود. پیشینه حمزه به ایرلند، اسکاتلند و یونان برمیگردد. پدر او در شعر انگلیسی مهارت داشت و در کلاسهای ادبی مارک فان دورن 3 شرکت میکرد و آنقدر از این استاد متأثر بود که نام اولین پسرش (حمزه) را مارک گذاشت. پدرش در شمال کالیفرنیا استاد دانشگاه بود. جد پدری او، مایکل اوهانسون، 4 اصالتاً ایرلندی و در پی قحطی 1845 به امریکا مهاجرت کرده بود. پدر پدربزرگ او اما به دلیل تحقیرهایی که در امریکا به ایرلندیها روا میداشتند، با حذف پیشوند «O» که نشانه قومیت اسکاتلندی-ایرلندی بود اصالت خود را مخفی نمود. پدربزرگ حمزه یوسف تاجری موفق بود و به قولی، دست به هرچه میزد طلا میشد اما بعد از مدتی تصمیم میگیرد به زندگی خود رنگ و بوی دینی دهد. به همین جهت حمزه 12 ساله را به همراه خواهرش برای تحصیل علوم مقدماتی مسیحیت به اردویی در یونان میفرستد. از میان 7 فرزند این خانواده، این دو نفر (یوسف و خواهرش) بعدها مسلمان میشوند. حمزه در این اردو به کلیسای جرجیس قدیس 5 که دارای قدمتی 1600 ساله بود برخورد میکند. جسد جرجیس وسط این کلیسا نگهداری شده بود درحالیکه بعد از سالها هنوز سالم باقیمانده بود. حمزه یوسف روایت میکند که:«رفتم و پاهای (آن قدیس) را بوسیدم. به صورتش نگاه کردم که اصلاً فاسد نشده بود. این فسادناپذیری در اسلام هم وجود دارد. دیدن این قدیس تأثیر شگرفی بر من نهاد. مقام انسانهایی که در سالهای اولیه ادیان بودند و به گسترش دین کمک کردند همین است. چطور میشود که دیدن یک مرده از دیدار با زندگان بیشتر بر من تأثیر بگذارد؟ واقعاً کدام یک مردگان واقعی هستند؟».
حمزه یوسف دوران مدرسه را در کالیفرنیا گذراند و به ناحق تنبیهات بسیاری را متحمل شد. این اتفاقات درس خوبی در مورد طبیعت عدالت و بیعدالتی به او داد. در 11 یا 12 سالگی به دلیل شوق بسیار به مطالعه، به نقل از مادرش، کتاب جنگ و صلح لئو تولستوی را خواند. سپس برای گذراندن دوران دبیرستان به سواحل شرقی 6 امریکا رفت اما زورگوییها و سختیهای بسیاری را در آنجا تجربه کرد. همین مسئله سبب شد که بعد از دو سال به مدارس ساحل غربی منتقل شود. دوران دبیرستان، شروعی برای تفکرات مذهبی و الهی در او بود. او تغییرات روحی و معنوی خود را اینگونه روایت میکند: «در 16 سالگی به این نتیجه رسیدم که دلیل مسیحی بودنم، به دنیا آمدن در یک خانواده مسیحی است. پدر و مادرم نیز به من آموخته بودند که مسیح تنها نجاتبخش من است. اما با کمی تامل دریافتم دین من ارادی نیست. احتمالا اگر در سریلانکا به دنیا میآمدم، بودائی میشدم چون پدر و مادرم به من میگفتند که فلانی خدای توست او را عبادت کن تا هرچه میخواهی به دست آوری. اگر در اسرائیل به دنیا میآمدم، احتمالاً یا یهودی میشدم یا فلسطینی. بهخوبی این افکار را به یاد دارم. با خود گفتم باید این مسائل را حل کنم. بنابراین در کالج، واحدی به نام «ادیان جهان» را برداشتم و کتاب «ادیان جهان» 7 نوشته هیوستون اسمیت 8 را مطالعه نمودم. وقتیکه به مطالعه اسلام رسیدم، سعی کردم آن را بفهمم. یک قرآن خریدم که در مقدمه آن نوشتهشده بود: عقاید اسلامی در این دو جمله خلاصه میشود: خدایی غیر از خدای یکتا نیست و محمد پیامبر اوست. با خودم گفتم یعنی چه که خدایی جز خدای یکتا نیست؟ خیلی برایم جذاب بود و از آن به بعد با خودم تکرار میکردم: No god but God. بعد از مدتی به منطقی بودن این جمله رسیدم چون به تفسیر علما، این جمله به این معناست که چیزی جز خدا شایسته پرستش نیست و این مسئله برای من کاملاً منطقی بود. وقتی هم که در مورد پیامبر اسلام مطالعه کردم، با خودم گفتم: چگونه ممکن است که در مورد فردی چنین تأثیرگذار در جهان چیزی به ما یاد ندادهاند؟ چطور است که ما ناپلئون را میشناسیم؟ مایکل جوردن 9 را میشناسیم؟ افرادی که در مقایسه با او ناچیز بودند.»
در 16 سالگی برای مطالعه در مورد اسلام به اسپانیا رفت و به قول استادش عمر فاروق، مصداق حدیث «عمل کنید به آنچه میدانید و آنچه نمیدانید را به شما میرساند» گردید. او در همه فعالیتها پیشتاز بود و مانند پیشاهنگ ارتش عمل مینمود. حتی زمانی که عمر فاروق کتاب آموزش عربی الاجرومیه را نمیفهمید، حمزه شرحی بر این کتاب را به زبان انگلیسی برای او آورد. حمزه در 17 سالگی دچار یک سانحه رانندگی شد و تا نزدیک به مرگ پیش رفت. این تصادف و نزدیکی به مرگ او را واداشت که بعد از گذراندن دوره نقاهت در مورد اعتقادات ادیان و زندگی پس از مرگ مطالعه کند. 10 به گفته او آنچه تجربه سانحه او بیشتر به روایت پیامبر اسلام نزدیک بود تا مسیحیت و سایر ادیان.
تا قبل از انقلاب اسلامی ایران در سال 1979، آخرین دینی که مردم امریکا به آن فکر میکردند اسلام بود. بعد از انقلاب اسلامی، نظر حمزه متوجه مذهب شیعه شد (که در ادامه مفصل توضیح داده خواهد شد). حمزه یوسف بعد از مطالعات فراوان، چند ماه قبل از تولد 18 سالگی به اسلام گروید. او برای اینکه کتب اسلامی را به زباناصلی مطالعه کند برای یادگیری عربی به انگلستان سفر کرد و در آنجا با شیخ عبدالله علی محمود، از فقهای امارات، آشنا شد. وی حمزه را جهت مطالعه عمیقتر عربی در سال 1979 (1357 شمسی) به امارات فرستاد. حمزه در امارات با بدترین نوع سیستم آموزشی برخورد میکند که به گفته خودش از بدترین مدارس امریکا بدتر بود. معلمان دائماً از کلمات توهینآمیز استفاده میکردند و به قول او: معلم، خوشنیت بود اما روش تدریس بدی را از گذشتگان به ارث برده بود. 11
بعد از مدتی به شکلی اتفاقی در ابوظبی با شیخ عبدالله صدیق، یک مفتی اهل موریتانی آشنا شد و از وی خواست که اسلام را به روش سنتی و فقه مالکی را بهطور خاص به او بیاموزد. بنابراین برای مدتی در خانه این شیخ حاضر شد و درس آموخت و در همین حین از در محضر شیوخ محمد احمد الشیبانی و شیخ بیّه سالک تلمز نمود اما همچنان مجبور بود در کلاسهای خود در موسسه اسلامی العین حضور پیدا کند. در العین، در یک مسجد مؤذن شد و همانجا ساکن گردید. در این مدت در مکالمه عربی روان شد و کتبی همچون ابن رشید، الرساله، بخشهایی از «اقرب المسالک» و «الفِقه المَالکِی فی ثَوبِهِ الجَدید» را بهتنهایی مطالعه نمود. در آنجا بعد از حفظ بخشهای پایانی قرآن به امامت مسجدی منصوب شد که بیشتر نمازگزاران آن افغانیهای فراری از حمله روسیه به افغانستان بودند. در این سالها با خلیفة بن زاید بن سلطان آل نهیان، امیر دوبی آشنا شد و از طرف او برای مأموریتهای بشردوستانه و مبارزه با خشکسالی به افریقا اعزام شد.
سپس در سال 1984 تصمیم گرفت برای حفظ قرآن از طریق الجزایر به موریتانی برود. چند ماه در الجزایر ماندگار میشود و همین مسئله بهانهای میشود تا آژانسهای امنیتی الجزایر حمزه را بهعنوان جاسوس دستگیر کرده و از کشور اخراج کنند. وی بهسوی کشور مقصد یعنی موریتانی حرکت میکند. سه سال در این کشور میماند. حمزه تعریف میکند که مردم در آنجا بدوی بودند و برخی حتی اسم امریکا را هم نشنیده بودند. یوسف از شگفتی سیستم مدرسه این موریتانی میگوید: اینکه یک کشور بتواند بدون داشتن معلمان حقوقبگیر، بودجه معین و وزارت آموزشوپرورش چنین مدارسی داشته باشد جای شگفتی دارد. ازآنجاییکه موریتانی کشوری خشک و صحرایی است، اروپاییها چندان علاقهای به آن نداشتند به همین جهت دانشآموزان علوم دینی بدون دغدغه به یادگیری راحتتر و عمیقتر علوم اسلامی میپرداختند. در نواکشوت 12 پایتخت موریتانی، به نقل از حمزه، کمترین امکانات زندگی وجود نداشت و اطراف شهر مملو از زاغهنشین بود. هدف او از سفر به این شهر، ملاقات با الحاج ولد فحفو13 ، از اساتید و فقهای بزرگ و معروف این کشور بود. حمزه با مشقت فراوان از میان بیابانی وسیع عبور میکند و به شهری کوچک و بهدوراز تکنولوژی به نام گِرو 14 میرسد؛ 15 شهری که دارای 7 مدرسه اسلامی به نام مظهرین گرو 16 بود. چندی در آنجا ماند و مجدداً برای دیدار الحاج ولد فحفو به راه افتاد تا اینکه به محل زندگی او رسید. حمزه آنچنان تحت تأثیر این شخص قرار میگیرد که بهمجرد دیدار او، اشک از چشمانش سرازیر میشود.
تحصیلات؛ از پرستاری تا دینشناسی تطبیقی
بعد از مدتی تلمذ نزد الحاج ولد فحفو، و بعد از 10 سال کسب علم در خارج از ایالاتمتحده، به سفارش معلمهایش به امریکا بازمیگردد و از کالج امپیریل وَلی 17 دو مدرک فوقدیپلم درزمینه پرستاری و زبان انگلیسی دریافت میکند. در کنار این دو مدرک، همزمان بهصورت از راه دور بر روی مدرک تحصیلات تکمیلی رشته همساندرمانی 18 در مدرسه همساندرمانی دوون 19 در انگلستان کار میکند.
بعد از دریافت مدرک، در بخش مراقبتهای قلبی یک بیمارستان برای مدتی مشغول میشود. در سال 1997 از دانشگاه ایالتی سن خوزه 20 مدرک کارشناسی دینشناسی تطبیقی 21 خود را میگیرد و فوراً بعدازآن، در دانشگاه استنفورد برای کارشناسی ارشد همین رشته ثبتنام میکند اما قبول نمیشود. حمزه در سال 1991 از دانشگاه زیتونه 22 در تونس مدرک دکترای افتخاری دریافت کرد.
وی بهطورکلی درزمینههای زیر بهصورت آکادمیک و حوزوی تحصیلکرده است:قواعد، ساخت شناسی و ادبیات عرب، قرآن، حدیث، تجوید، عقیده، فقه مالکی (ابن عاشر)، اصول، منطق، ادب البحث و المناظره، نجوم، اخلاق، تصوف. 23
تأسیس کالج زیتونه
حمزه از سال 1990 تا 1995 در کالیفرنیا امامت مسجد سانتا کلارا 24 را به عهده گرفت و برای آنجا سخنرانی کرد. بعد از خدمات فراوان در جمع مسلمین، و سخنرانیهای فراوان در سراسر کشور، حمزه یوسف به همراه دکتر هشام اللوسی 25 موسسه زیتونه 26 را تأسیس کرد 27 اما در سال 1988 بود که توانستند سرانجام ساختمانی را به قیمت 750 هزار دلار بخرند و به آن رسمیت ببخشند.
در توضیحات سایت این کالج آمده است که:
"موسسه زیتونه، موسسه و مدرسهای غیرانتفاعی و آموزشی است که متصدیان آن متعهد شدهاند روشهای آموزشی در دگرگون کردن انسانها را زنده کنند. اعتقاد ما این است که اسلام فهمی منسجم از جهان و روشی عملی برای تقابل با توهم نهیلیسم و مادیگرایی معاصر ارائه میدهد." 28در سال 2000 حمزه به همراه حاتم بازیان 29 و زید شاکر 30 ، کالج زیتونه را به شکل امروزی تأسیس کردند. حدود سال 2008 ساختمان جدید زیتونه در نزدیکی استنفورد ساخته شد. 31 در سال 2015 کالج زیتونه از انجمن مدارس و دانشکدههای غربی 32 در جمع دانشگاههای معتبر قرار گرفت. 33 حمزه یوسف هماکنون رئیس کالج زیتونه واقع در برکلی کالیفرنیا، نایبرئیس مرکز جهانی تجدید و هدایت 34 (به ریاست شیخ عبدالله بن بیّه)، مشاور مطالعات اسلامی دانشگاه برکلی است. وی توسط مرکز مطالعات استراتژیک اسلامی از 500 مسلمان ذینفوذ جهان، 38امین نفر در سال 2009 و 42امین نفر در سال 2010 معرفی شد. حمزه یوسف در این کالج بسیاری از کلاسها را به دست گرفته است و احکام و اخلاق و سایر علوم اسلامی همچون منطق و غیره را نیز تدریس میکند. حمزه یوسف از طرفداران آموزش کلاسیک اسلامی 35 است و در بسیاری از نقاط جهان یادگیری سنتی را ترویج داده است.
آثار و کتب حمزه یوسف
از سال 2003 به بعد شیخ حمزه تعداد کتب چاپی خود را بهشدت افزایش داد. وی چندین مقالات دایره المعارف، و کتابهایی ازجمله: برقع 36 (2003)، تهذیب قلب 37 (2004)، محتوای شخصیت 38 (2004)، عقاید امام الطحاوی 39 (2007)، برنامهای برای تغییر وضعیت ما 40 (2007)، راه رفتن بر روی آب 41 (2010)، دعا (یا نماز) مظلومین 42 (2010) نوشته است.انتقاد حمزه یوسف به امت مسلمان
حمزه یوسف بسیار از سکوت علما در رابطه با مسائلی همچون جنسیت سوم 43، خارج جنسیتی 44، نظریه تکامل 45، سیاستهای هویتی 46، و شبهات حول نظریه کوانتوم 47 شکایت میکند و معتقد است علما در مواجهه با این مسائل تنها تکفیر میکنند. به اعتقاد او ما باید در ابتدا این مسائل را یاد بگیریم و متخصص شویم لیک حتی نگاهی به شبهات آنها نمیاندازیم و همه را با کلمه کفر رد میکنیم.48 وی در جای دیگری فقدان عالم و وجود خیل عظیمی از شیخها و مفتیهای گوگلی 49 (موجود در اینترنت) را بحران امروز اسلام میداند و آن را موجب سردرگمی امت قلمداد میکند. این شیوخ بهشدت تأمین مالی میشوند و بهراحتی نکات معدود و ریزی را از کتب اسلامی درمیآورند تا مردم را از اسلام بهراسانند. اما واقعیت این است که بسیاری از هنجارهای اسلامی رایج نبودهاند. حتی در یهودیت نیز حکمی در مورد ازدواج و دخول به کودک 3 ساله وجود دارد و ازنظر خاخامها مردود است اما مسیحیان درگذشته با قصد تخریب این احکام را پیدا و منتشر میکردند. حتی در اسلام حنفی و مالکی حکم کردهاند که برخی احکام اسلامی اگر باعث بیعدالتی شوند نباید پیاده شوند. بهطور مثال ابن همام عالم شافعی معتقد است در جامعهای که فقر فراوان است، حکم قطع دستان باید تعلیق شود یا در کشوری که ناآگاهی و نادانی فراوان است، حکم ارتداد دیگر بیمعنی است. 50 وی همچنین بر تعلیم و تربیت علمایی در حد ولفگانگ اسمیت 51 در مسیحیت تأکید دارد و معتقد است افرادی همچون هیوم از عوامل تخریب متافیزیک و اخلاق بودهاند اما اگر بتوانیم فیلسوفان خود را پای کار بیاوریم و پاسخ شبهات امثال او را بدهیم، این علم بهتدریج به عموم مسلمانان میرسد. به اعتقاد او، رفتار و مواضع امروزه مردم در مسائل مختلف، متأثر از مواضعی است که طی صدها سال فیلسوفان داشتهاند و به مردم رساندهاند. 52
از دغدغههای دیگر حمزه یوسف کمبود عالم علم الهیات در میان اهل سنت است. به گفته او علمای بسیاری بر کتب مقدماتی خداشناسی و اخلاق تسلط دارند اما اصلاً در تفکراتشان عمیق نیستند. او میافزاید: در عصر فرود بر ماه، از یکی از علمای بزرگ دراینباره سؤال کردند و او در پاسخ گفت: یا آنان در مورد فرود بر ماه دروغ میگویند یا فهم ما از قرآن اشتباه است. این از نشانههای درک سطحی ما از قرآن است. امروزه گروههای بسیاری به خاطر عقایدشان مانند معتقدین به مسطح بودن زمین، مورد مضحکه خاص و عام قرار میگیرند اما اسلام هرگز مورد تمسخر نبوده است. بعلاوه اینکه مسلمانان هیچگاه از تبلیغات مذهبی مسیحیان هراس نداشتهاند چون اهل تحقیق و بحث بودند اما امروزه دلیل هراس ما از تبلیغات مسیحیت، فقدان دانش و تعمق در سنن اسلامی است. 53او همچنین به شبکههای مختلف جهان اسلام بهخصوص عربزبان اشاره میکند و عدم احترام علمای شبکههای ماهوارهای اسلامی به یکدیگر را مورد انتقاد قرار میدهد و میگوید: مخاطبان غیرمسلمان با دیدن این افراد و چنین علمایی خواهند گفت اگر اینها به یکدیگر احترام نمیگذارند، من چرا برای آنها ارزش قائل شوم؟ 54
از او همچنین نقلشده است که حائل میان زنان و مردان در نماز محصول فرهنگ غالب کشورهای مسلمان است و ربطی به اسلام ندارد چراکه در زمان پیامبر میان زنان و مردان پرده یا مانعی وجود نداشت. 55
انتقاد حمزه یوسف از کمپانی والت دیزنی
حمزه یوسف در جای دیگری به کارتونهای دیزنی حمله میکند و معتقد است آنها حاوی پیامها و محرکهای چندلایه 56 و مخفی بسیاری برای بچهها هستند. بهطور مثال کارتون «پری دریایی کوچک» 57 بهوضوح سرپیچی از دستورات والدین را ترویج میدهد. این فیلم منتقل میکند که «با هرکه میخواهی رابطه جنسی داشته باش و بدان که پدرت بازهم تو را دوست خواهد داشت». در این فیلم شخصیت اول داستان دختری است که میخواهد با فرد موردعلاقهاش ازدواج کند.
پدر با این ازدواج مخالفت میکند اما نهایتاً دختر به آرزویش میرسد و بهخوبی و خوشی زندگی میکنند. شخصیت علاءالدین 58 هم حملهای به شریعت اسلام محسوب میشود. بهعنوانمثال درصحنهای، زنی یک سیب میدزدد تا فقیری را سیر کند اما او را میگیرند تا دستانش را قطع کنند حالآنکه پیامبر فرمودند «لا قطع فی مجاعة»، در گرسنگی قطع دستان جایگاهی ندارد. در همین کارتون، شخصیت زن داستان، شاهدختی است که اجازه ازدواج با افراد معمولی 59 را ندارد اما نهایتاً، پادشاه میگوید: این مسئله از سنتها (و قوانین الهی است) اما میتوانیم آن را تغییر دهیم.60
دیدگاه حمزه یوسف در مورد محیطزیست و صنعت غذای مکدونالد
وی دریکی از سخنرانیهای عمومیاش بر لزوم تولید میوه و سبزیهای ارگانیک تأکید میکند و فست فودهای مکدونالد و تولیدات آن را تحت نام غذای حلال را بهکلی رد میکند و میگوید: کلاً فست فود مشکل دارد. کوکاکولا و پپسی کولا ننوشید بلکه آب، شیر و شیر سویا بنوشید. تولیدات بطری پلاستیک ما بسیار است. ما باید دین سبز داشته باشیم (تشویق حضار). من تشویق نمیخواهم، من تعهد میخواهم. میخواهم که مردم در تغییر سبک زندگی خود تعهد داشته باشند. بسیاری از مردم از بایکوت(محصولات) اسرائیل صحبت میکنند اما من میگویم هر آنچه بهنوعی فرهنگ ناسالم رواج میدهند را بایکوت کنید.
نام آنها را بشناسید و نخرید چون اینها زمین را نابود میکنند. مصوبات کنگره بر اینها تأثیر نمیگذارد چون مصوبات نیز دست خودشان است. آنها سناتورها و اعضای مجلس نمایندگان را خریدهاند. خداوند از ما میخواهد خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ باشیم. من خودم لباسم را از یک خیاط تهیه میکنم که 5 بار در روز به مسجد میآید و اطمینان دارم که پارچهاش از تجارت عادلانه تهیهشده است. ما مسلمانان باید بانکهای خودمان را داشته باشیم. باز کردن بانک کاری ندارد. الآن دزدها بهجای سرقت از بانک و به زندان افتادن، خودشان بانک تأسیس کردهاند و پول مردم را میبرند. الآن برخی مسیحیها در امریکا دیگر از کارت عابر بانک استفاده نمی کنند و آن را رباخواری میدانند. بنابراین تنها راه چاره، تعهد ما در رعایت این مسائل است. 61
«بهترین حالت یکشنبهها» برای نماز جمعه
حمزه یوسف با اشاره به سابقه مسیحیاش میگوید: واقعاً وقتیکه میبینم مردم برای نماز جمعه تیشرت و شلوار لی میپوشند آزردهخاطر میشوم. در مسیحیت رسمی به نام «بهترین ظاهر در روز یکشنبه» وجود دارد. به این معنا که لباسی مخصوص مانند کتوشلوار برای حضور در کلیسا کنار میگذارند. خودِ پیامبر لباس مخصوص خود را میپوشید و عطر میزد. بنابراین از شما میخواهم حداقل حق روز جمعه را ادا کنید. به خدا قسم اگر همین افراد به مصاحبه شغلی میرفتند، اینگونه لباس نمیپوشیدند. نماز هم نوعی مصاحبه است تا مشخص شود شخص موردقبول قرار میگیرید یا خیر. بنابراین اگر با تیشرت و شلوارِلی به مصاحبه خدا رفتید، انتظاری از خدا نداشته باشید!! 63دیدگاه حمزه یوسف در رابطه با افراط و تفریط در دین
حمزه یوسف، خشکِ مذهبی (Legalism) را خطری برای مسلمانان میداند. از دید او خشک مذهبی زمانی رخ میدهد که گرایش به احکام دید شما را بر مقتضیات زمان کور کند. وی دراینباره میگوید: احکام مهم هستند اما نیازهای موجود در برخی شرایط، تعلیق این احکام را میطلبد تا عمل، هوشیارانه انجام بگیرد. زن مسلمانی را در انگلستان دیدم که ساک سنگینی را حمل میکرد.
وقت تنگ بود و قادر نبودم به او کمک کنم بنابراین از مسلمانی انگلیسی خواستم به او کمک کند اما او در جواب گفت: نه برادر، این کار حرام است!! به این میگویند خشک مذهب بازی. همین فرد قبل از اینکه مسلمان شود، اگر کسی از او کمک میخواست، درنگ نمیکرد و کارِ درست را انجام میداد. بنابراین ما باید ابتدا طبیعت احکام و فرق میان مساوات و عدالت را بفهمیم چون در برخی مواقع، عدل در ایجاد نابرابری است. استحسان 64 در اینجا بکار میرود؛ یعنی زمانی که باهدف انجام عدالت، از عبارات احکام تخطی میکنیم. 65
دیدگاه حمزه یوسف در رابطه با همجنسبازی
حمزه در جواب رفتار زنانه برخی مردان که نشانی بر همجنسباز بودن فطری آنهاست میگوید: در کتب فقهی (اهل سنت) کلمه «مأْبون» آمده است. برای این افراد بهعنوانمثال مکروه است که امام جماعت بایستند. اما اینجا قضیه تبعیت از غریزه مطرح است. بهعنوانمثال من به جنس مخالف تمایل دارم اما به این معنا نیست که زیبایی یک مرد خوشقیافه را نبینم. تشخیص زیبایی برای همه ما امری طبیعی است. اما در اسلام دستور داده میشود که اگر غریزه در این راستا وجود دارد، باید سرکوب شود. تفکر اسلامی میگوید تمایل افراد به جنس موافق مانند تمایل برخی به دزدی است بنابراین به این معنا نیست که فرد میتواند به تمایلات خودش بها دهد. ازنظر فرهنگ غرب، مادامیکه به دیگران آسیبی وارد نشود فرد مجاز به انجام هر کاری است اما ازنظر اسلام، آسیب واقعی زمانی است که فرد کار حرامی را به ملأعام بیاورد. برای مسلمانان، هر کاری در خانهی خود انجام میدهند، به خودشان مربوط است. اگر فردی ظاهرش زنانه باشد، مسلمان اجازه قضاوت ندارد اما اگر عمل آشکارا انجام شود، محکوم است. همین مسئله در مورد الکل نیز صدق میکند.دیدگاه حمزه یوسف در رابطه با شفاعت و زیارت اهل قبور
از دید او اولین کسی که بحث شرک در درخواست شفاعت را مطرح کرد ابن تیمیه بود. یوسف با مطرح کردن آیه «وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُوا أَنفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِیمًا» میگوید: در این آیه اشارهای به اختصاص شفاعت پیامبر به زمان حیاتش نشده است و بسیاری از علمای بزرگ روایت درخواست شفاعت یک بدوی از پیامبر را مطرح کردهاند و هرگز آن را باطل ندانستهاند. وی حدیث دیگری از پیامبر مطرح میکند که فرمودند: کسانی که شفاعت مرا انکار میکنند، در روز قیامت شفاعت مرا نخواهند داشت. وی همچنین به دادگاه آخرت و عدم استفاده خداوند از دانش خود و رجوع او به گواهان اشاره میکند و اینکه هرکسی در روز قیامت در ابتدا برای شفاعت به حضرت آدم، سپس به حضرت موسی و نهایتاً به حضرت محمد مراجعه میکند و تنها شفاعت پیامبر اسلام موردقبول واقع میشود. 66
وی میافزاید: داعشیها برخی مردم را به قبر پرستی متهم میکنند و حتی دیدهام افرادی که دور قبر طواف میکنند اما این به معنای پرستش آن قبر نیست. اگر من دور کعبه طواف میکنم به معنای پرستش کعبه نیست. طواف دور قبر بدعت و حرام است اما به معنای کشتن آن فرد یا تخریب قبر نیست. 67حمزه با اشاره به احادیث و سنت پیامبر، زیارت قبر صلحا را مجاز میشمارد اما عکسالعمل برخی از مسلمانان به نحوه زیارت زائران را بیدلیل نمیداند چون بهعنوانمثال برخی گره بر قبور میبندند که از سنن جاهلیت است. به اعتقاد او اهل قبور مستقیماً مورد خطاب پیامبر بودهاند و ایشان در بقیع به گذشتگان سلام میدادهاند. 68
وی مسئله تقلید را مذموم میداند اما معتقد است اگر در علوم دینی ماهر نیستید باید از یکی از مذاهب چهارگانه تقلید کنید. حمزه معتقد است اگر به همه اجازه پیروی از استنباطهای خودشان داده شود، چیزی مانند داعش به وجود میآید. هرکسی حکمی میدهد و با خواندن سطحی احادیث موجود در صحاح سته حکم مورد تأیید خود را اجرا مینماید.
دیدگاه حمزه یوسف در رابطه با ایران و تشیع
حمزه از جایگاه سلمان فارسی نزد پیامبر میگوید و حدیث پیامبر در مورد دستیازی ایرانیان به علم و لو در ثریا را مطرح میکند و معتقد است هیچکس مانند ایرانیان به اسلام خدمت نکردند و از جمع کنندگان حدیث اهل سنت، اکثراً ایرانی بودهاند. به اعتقاد او، این حدیث مدرکی روشن بر نبوت پیامبر است. وی توصیه میکند که به علت تنشهای اخیر، مسلمانان غرب باید سفیر مردم ایران باشند چراکه آنها «افراد باتقوا و بااخلاقی» هستند. 69
یوسف در مورد مذهب تشیع میگوید: اولاً ما باید امیدوار باشیم که فهم ما از دین، فهمی معتبر و صحیح است و اعتقاداتمان حق هستند اما اینکه با اطمینان بگوییم «تنها فهم ما صحیح است» نوعی کبر است. من به اعمال خود و چهار مذهب اهل سنت ایمان دارم چون در دوران بزرگسالی و بلوغ کامل مسلمان شدم و به اسلام سنی گرایش پیدا کردم چون از فرقههای دیگر مطلع نبودم. بعد از مدتی به خاطر انقلاب ایران، تشیع برایم جذاب شد. مدتی در مورد این فرقه تحقیق کردم اما برخی از اعتقاداتشان برایم منطقی و قابلهضم نبود. بهعنوانمثال شیعیان معتقدند ابوبکر منافق و خبیث بود حالآنکه ما میدانیم ذات افراد برای پیامبر هرگز پوشیده نبوده است بنابراین چطور ممکن است چنین فردی را در کنار خود نگه دارد؟ - طبق آیه 101 سوره توبه، منافقانی در مدینه بودهاند که پیامبر از نفاق آنها باخبر نبود.- میدانم که در آن زمان فتنه رخ داد و ظلمهای بدی به اهلبیت شد، اما استدلالشان در این رابطه به نظرم منطقی نبود. 70دیدگاه حمزه یوسف در رابطه با اسلام در امریکا
به گفته حمزه یوسف، اسلام در امریکا قدمتی چند صدساله دارد و بردگانی که از آفریقا آورده شدند بسیاری مسلمان بودند. جرج واشنگتن نیز به دنبال افراد و بردگانی میگشت که خوشقیافه باشند، بدون توجه به مسیحی، مسلمان و یهودی بودنشان. زمانی هم که کارکنان کارخانهی فورد 71 دچار مشکل نوشیدن الکل بود و باعث کاهش تولیدات شده بود، دنبال افرادی میگشت که الکل نمینوشیدند بنابراین از مسلمانان یمنی استخدام کرد.به همین دلیل است که برخی شهرها در میشیگان اکثریت مسلمان هستند. 72
حمزه از جنبشهای همجنسباز در امریکا صحبت میکند و اینکه بسیاری سعی دارند اسلام را تغییر دهند تا این گروهها نیز در دایره امت جای بگیرند اما مشکل اینجاست که اسلام فینفسه جنبشی برای اصلاح و ایجاد تغییر در مسیحیت و ادیان ابراهیمی آن زمان بود چراکه در زمان پیامبر فرقههای مسیحیت بهشدت افزایشیافته بودند؛ به همین جهت اسلام تغییریافته را دیگر نمیتوان اسلام نامید. خداوند نیز در قرآن، از ایجاد تغییر در دین نهی کرده و بدعت را امری نکوهیده دانسته است.73
دیدگاه حمزه یوسف در رابطه با ابوطالب، عموی پیامبر
به گفته او، بااینکه یکی از احادیث صحیح بر عدم اسلام آوردن ابوطالب دلالت دارد اما نمیتوانیم بر اساس یک حدیث، در مورد ایمان او قضاوت کنیم چراکه او مورد علاقه پیامبر و یار و یاور او در سالهای کودکی و دوران تحریم بود. آیهای که میفرماید «کسی را که دوست داری نمیتوانی هدایت کنی و خداوند هرکه را بخواهد هدایت میکند» نیز در مورد ابوطالب نازل شده است. 74
برخی حتی طبق حدیثی مدعی هستند که جایگاه پدر و مادر پیامبر در جهنم است و حدیث صحیحی نیز دراینباره وجود دارد اما کلمه پدر در آن حدیث میتوانسته عموی پیامبر ابوجهل منظور باشد چراکه در عربی، برای اشاره به هردو از «أب» استفاده میشود. بنابراین باید فرض را بر این بگذاریم که والدین پیامبر از نجاتیافتگان هستند. بعلاوه اینکه این ادعا نفع خاصی ندارد و حدیث آن ضعیف است. اینگونه صحبت کردن در مورد والدین هرکسی مذموم است. بنابرین والدین پیامبر جای خود را دارند.75
دیدگاه حمزه یوسف در رابطه با وهابیت
حمزه یوسف در این رابطه میگوید: شیعیان و اهل سنت همواره یکدیگر را مسلمان میدانستند و هرگز تکفیر نمیکردند. تقریباً 200 سال است که وهابیت بهعنوان یک جنبش اصلاحی و تاحدی شبیه به پیوریتنهای مسیحیت 76 مطرح شدند که بهترین آنها معادل آمیشهای 78 بدعنق هستند و فقط دوست دارند تنها باشند و بدترین آنها مانند بدترین کو کلاکس کلان 78 هستند که متأسفانه امت اسلامی مجبورند آنها را تحمل کنند و اکنون دلارهای نفتی، جوانان عرب را به سمت نوعی از اسلام برده است که با اسلام اولیه بیگانه است و میوه تلخ آن را میتوانیم اکنون در سوریه، لیبی، عراق و یمن ببینیم. بسیاری از یزیدیها، مسیحیها و اقلیتهای مذهبی میدانند که اینها اسلام واقعی نیستند چراکه صدها سال است که با مسلمانان زندگی میکنند اما متأسفانه تنها یک شکاف نسلی کافی است که این اتصال و پیوند شکسته شود مردم پیشینه خود را فراموش کنند. 79دیدگاه حمزه یوسف در رابطه با دجال و تکنولوژی
به دید او بسیاری از دانشمندانی که تکنولوژی مدرن را آوردند جادوگر بودهاند. وی دریکی از کلاسهایش اینگونه این مطلب را توضیح میدهد: جک پارسونز 80 آشکارا شیطان را میپرستید. او بود که سوخت موردنیاز برای نفوذ در استراتوسفر اختراع کرد و بدون او ماهواره ممکن نبود. او در خاطراتش مینویسد که در خواب کسی را به نام «بلیال دجال» 81 دیده است و دجال به او میگوید تو داری به من کمک میکنی. همه دانشمندان جادوگر و درگیر جادوی سیاه بودند. یکی از کتابهای فرانسیس بیکن 82 «جادو و خلق دانش مدرن» 83 نام دارد. خود فرانسیس بیکن کتب جادویی مطالعه میکرده است.
اگر مصاحبه آرتور سی. کلارک 84 با بیبیسی در سال 1961 را ببینید، در آنجا اینترنت، گوشی همراه و پیامک را پیشبینی میکند. او میگفت تا سال 2000 مردم ابزاری خواهند داشت که با هرکه بخواهند در هرجای جهان میتوانند صحبت کنند. او معتقد بود که هیچ تکنولوژی به مرحله پختگی نمیرسد مگر اینکه از جادو غیرقابلتمییز باشد. 85 حمزه یوسف بهشدت بر خروج شاگردانش از فیسبوک و فضای مجازی تأکید میکند. او معتقد است شبکههای اجتماعی افراد را از عملکرد انسانی دور کرده و موجب رشد اوتیسم در میان مردم گردیده است. وی توصیه میکند بهجای دوست شدن با افرادی که نمیشناسید، سعی کنید همسایهها و انسانهای واقعی اطرافتان را بشناسید و با آنها همکلام شوید. 86
مواضع سیاسی حمزه یوسف؛ از یازده سپتامبر تا الگوی حکومتداری اسلامی
دو روز قبل از حمله 11 سپتامبر، حمزه یوسف طی یک سخنرانی اعلام کرد که: امریکا محکوم است و رنج و سختی بزرگی انتظارش را میکشد. 87 بعد از واقعه 11 سپتامبر، بهسرعت سخنان خود را اصلاح کرد و از حرفهای خود برگشت و بهشدت به دُوَل یکهسالار 88 خاورمیانه انتقاد کرد. اما چندی است که مواضع خود را تغییر داده است. دلیل این تغییر موضع به گفته او این است که بهطورکلی وجود دولت، رحمت و نبود آن (آنارشی) موجب آشفتگیست؛ یعنی اتفاقی که در عراق، سوریه، یمن و لیبی افتاده است. به اعتقاد او بهترین حکومت، حکومتی است که به شهروندان خود احترام میگذارد و به دید او فرقی میان نوع حکومت (پادشاهی، دموکراسی و جمهوری و...) وجود ندارد. وی ظلم را مشکل برخی حکومتها مانند چین میداند و معتقد است دولتها برای مدیریت جمعیت مسلمان خود نیاز به مشورت با علمای مسلمان دارند. او همچنین انتقاد صندلی نشینان (حرف بدون عمل) را رد کرده و طرفدار انتقاد سازنده است. وی همچنین به حکومتهای حوزه خلیجفارس مانند امارات اشاره میکند که اکثریت مردم آن با نوع مدیریت حکومت موافقاند و همین امر برای مشروعیت آنها کافیست. حکومت مورد تأیید او پادشاهی مشروطه است. وی دراینباره میگوید: «اگر در سالهای ابتدایی انقلاب امریکا زندگی میکردم احتمالاً از لویالیستها 89 بودم». حمزه معتقد است که حکومت پیامبر الگوی خاصی از حکومت ارائه نداد بلکه بیشترِ آن را به مردم واگذار نمود. به گفته او، اگر انسانها در حکومت خاصی متولد میشوند، نسبت به آن حکومت تعهد دارند. «بههرحال هر حکومتی جنبه مثبت و منفی دارد و نمیتوان حتی از جنبههای منفی حکومتهایی مثل امریکا صرفنظر کرد چراکه آنها بهراحتی کشتار انجام میدهند».
در دوران بعد از 11 سپتامبر بسیاری از مسلمانان و غیرمسلمانان او را به خاطر مواضعش سرزنش میکنند. هفت روز بعد از فروپاشی برجهای دوقلو، یکی از مشاوران مسلمان بوش، از حمزه برای مشورت دعوت به عمل آورد. حمزه یوسف با بوش فراوان صحبت کرد و اسلام را از حمله به برجها و کشتن انسانهای بیگناه جدا نمود. وی به بوش یک کتاب به نام «رعد در آسمان» 90 از توماس کلیری 91 در مورداستفاده صحیح از قدرت و یک قرآن با آیات علامتگذاری شده که با موضوع موردبحث مرتبط بودند، داد. حمزه توضیح داد که اسلام به رابینهود اعتقاد ندارد و اینکه برخلاف باور رایج، اولین حرکت انتحاری توسط شمشون، 92 از داوران بنیاسرائیل در تورات 93 است. او فردی اسرائیلی بود که به معبد فلسطینیها رفت، ستونهای معبد را شکست و خود را به همراه سایر فلسطینیان کشت. حمزه روشن کرد که ایده برخورد تمدنها تنها به جنگطلبان کمک میکند. در ابتدا نام عملیات حمله به عراق را «عملیات عدالت لایتناهی» 94 گذاشته بودند. حمزه یوسف به بوش فهماند که این عبارت در منظر مسلمانان نوعی کفر است. سپس اسم را تغییر دادند. بعد از توافق بر عنوان «خدا، امریکا را حفظ کن»، حمزه از کاخ سفید بیرون آمد و طی یک سخنرانی گفت: « در آن هواپیما اسلام را به سرقت بردند». حمزه به شیخ عبدالله بن بیّه و سفرای کشورهای عربی پیغام داد و بر لزوم اجماع علمای مسلمان بر محکومیت این حمله تأکید کرد. یوسف بعد از 11 سپتامبر، طی یک سخنرانی در مجلس اعیان بریتانیا نیز بیان کرد که «مسلمانان باید به اسلام واقعی برگردند؛ بسیاری از مردم غرب نمیدانند که برخی دولتهای مسلمان تا چه حد ظالم هستند اما مشکل از اسلام نیست بلکه این مشکلی فرهنگی است». وی افزود: بسیاری از مسلمانان ترجیح میدهند در غرب زندگی کنند چون آن را به معیارهای اسلامی نزدیکتر میبینند.
حمزه کاملاً در آن زمان معتقد بود که این حمله از سوی مسلمانان بوده است و آنها را به خاطر توهم توطئه سرزنش میکرد. وی همچنین از انتقاد مارگارت تاچر در مورد سکوت مسلمانان بریتانیا در این واقعه حمایت کرد و به "افراطیهای" بریتانیا اعلام نمود: اگر با غرب مشکلدارند، به کشورهای مسلمان مهاجرت کنند. 95 بعد از 11 سپتامبر، حمزه یوسف رسالت خود را بر آموزش جهان اسلام گذاشت. وی بهطور مثال بعد از بحران کاریکاتور مجله دانمارکی از پیامبر اسلام (ص)، برای سخنرانی به دانمارک رفت. برای MBC نیز برنامه ای برای مسلمانان با عنوان «یالله شباب» و برنامهای دیگر در ماه رمضان برای مردم عربزبان با عنوان «رحله» تولید نمود بهطوریکه الآن عموم مردم کشورهای عربی او را میشناسند.
حمزه یوسف در یکی از کلاسهای درس خود از کتاب «شکست اسلام سیاسی» 96 نوشته اولیتر روی 97 صحبت کرده و از آن تمجید میکند. او میگوید که بسیاری از نخبههای مسلمان از کشورهایی ازجمله فلسطین (فتح)، الجزایر، لیبی، یمن، سوریه و عراق (بعث) سعی کردند برای تعریف مجدد هویت خود و مقابله با استعمار، تفکرات سوسیالیستی و کمونیستی در در پیش گرفتند اما شکست خوردند. اما با بررسی تاریخ دریافتند که اسلام خود حکومتهای قدرتمندی همچون عثمانی، سلسلههای بنیامیه و سایرین بوده است. بنابراین بازگشت به اسلام بهترین راه ممکن است. 98 حمزه یوسف و ترامپ
یوسف از عبدالملک بن مروان 99 نقل میکند که گفت: «حکومت مانند درختی است که باید با خون آبیاری کرد» به همین جهت، حمزه یوسف تمایلی به حضور در تصمیمات حکومتی ندارد. وی همچنین مسلمانان را از هرگونه اعتراض علیه دولت ترامپ نهی مینماید و میگوید: «ما کارهایی مهمتر از اعتراض، خشم و عدم قبول ترامپ بهعنوان رئیسجمهورمان داریم. او رئیسجمهور ماست و سیستم ما اینگونه عمل میکند. بنابراین نتایج را باید قبول کنیم و از آن بگذریم.» او بعلاوه در اجلاسی اعلام کرد که کمترین آمار نژادپرستی در جهان متعلق به امریکا دانست و مردم را از حضور در جنبش «زندگی سیاهان مهم است 100» منع کرد!!او وجود ترامپ در رأس حکومت را نتیجه فرهنگ غالب امریکا میداند و معتقد است دولت امریکا نیز خوبیها و بدیهای خود را دارد. 101 102حمزه یوسف و کمیسیون حقوق بشر دولت ترامپ
در ژوئیه سال 2019، مایک پومپئو، وزیر خارجه امریکا، هیئتی را تحت عنوان «کمیسیون حقوق بشر» تشکیل داد که به قول او، اعضای ده نفره این هیئت متشکل از عقاید گوناگون هستند. یکی از اعضای پیشنهادی این هیئت حمزه یوسف بود که وی عضویت در این هیئت را قبول نمود. وظیفه این هیئت نظارت بر نقش حقوق بشر در سیاستهای عمومی امریکا است. حمزه یوسف با تقبل این مسئولیت انتقادهای بسیاری را به جان خرید؛ کسی که سابقاً به علت حضور در کاخ سفید در زمان بوش و فاجعه 11 سپتامبر بهشدت مورد هجمه مسلمانان قرارگرفته بود.
رویه سیاسی حمزه یوسف در طول دوران بازگشت از سفر 10 ساله در کشورهای اسلامی، عدم ورود و نهی ورود مسلمانان به حوزه سیاست بوده است و اینکه مسلمانان باید برای ورود، به علمای خود مراجعه کنند. 103 در سال 2018 حمزه یوسف در مصاحبهای بعد از مراسم «انجمن گسترش صلح در جوامع اسلامی» 104 دولت امارات را «متعهد بر مدارا و سازش» دانست 105 و از امارات به خاطر ایجاد جامعهای متمدن تمجید کرد. 106
نامه حمزه یوسف به بزرگان مسیحیت107
در اکتبر سال 2007 حمزه یوسف به همراه گروهی از علما و بزرگان مسلمان نامهای سرگشاده به نام «کلمهای برابر میان ما و شما» 108 به سردمداران مسیحیت (در واتیکان) نوشتند. این نامه در پی سخنرانی پاپ بندیکت شانزدهم 109 در رگنسبورگ 110 نوشته شد. در این سخنرانی پاپ برای اثبات غیرعقلانی بودن اسلام از ابن حزم اندلسی 111 نقلقول کرده بود. هدف از این نامه پاسخی به این سخنرانی و ایجاد صلح و تفاهم میان دو دین بود. اما بهجای واتیکان، گروهی از پروتستانهای دانشگاه ییل 112 به نامه پاسخ دادند. واتیکان با دیدن این پاسخ، واکنش نشان داد و پاسخی جداگانه منتشر کرد که به نقل از حمزه یوسف دارای محتوای مثبتی بود 113نقلقولهای معروف از حمزه یوسف114
- ضعفا مقهور نفس خویشاند، حکما غالب بر نفس خویشاند و هوشیاران دائماً در تنازع با نفس خویشاند.
- زبان بالاترین دستاورد بشریت است و این حقیقتی است که ما مسلمانان همواره میدانستیم و محترم میشمردیم. ما باسوادانی هستیم که معجزه ما کتابی از یک فرد درس نخوانده است؛ فردی که شیواترین و فصیحترین سخن را داشت. ما مفتخریم که پیامبرمان زبان را محترم شمرد و به بهترین نحو از آن استفاده کرد.
- ما در عصر نوح زندگی میکنیم، به این معنا که سیل عظیمی از سردرگمی به ما هجوم آورده است که غرق شدن در آن آرام و نامحسوس است. کسانی که به آن توجه دارند، ذکر خدا میگویند. عبادت و بندگی تختههای این کشتی هستند. وقتی نوح شروع به ساخت کشتی کرد، مردمش او را مسخره کردند و احمق شمردند. اما او میدانست چه در انتظارشان است و ما میدانیم چه در انتظارمان است.
- همه میخواهند دنیا را تغییر دهند بدون اینکه در خود تغییری ایجاد کنند.
- قلب هم نفس میکشد و نفس قلب، ذکر خداست.
- وقتی پیامبر [در احادیث] میفرماید "برادر"، باید آن را برادریِ جهانی تفسیر کنیم؛ یعنی مسلمانان و غیرمسلمانان.
منابع و ماخذ:
1. Mark Hanson
2. E. Curtis, Edward (2009). The Columbia Sourcebook of Muslims in the United States. Columbia University Press. p. 405.
3. Mark Van Doren
4. Michael O'Hanson
5. Saint George
6. منظور از ساحل شرقی، کل سواحل سمت اقیانوس اطلس در ایالاتمتحده امریکا است.
7. World Religions
8. Houston Smith
9. از بسکتبالیستهای مطرح امریکا
10. E. Curtis, Edward (2009). The Columbia Sourcebook of Muslims in the United States. Columbia University Press. p. 405.
11. Grewal, Zareena, Islam Is a Foreign Country: American Muslims and the Global Crisis of Authority
12. Nouakchott
13. al-Hajj Ould Fahfu از علما و معلمان علوم اسلامی اهل موریتانی بود
14. Geru
15. Grewal, Zareena Islam Is a Foreign Country: American Muslims and the Global Crisis of Authority p 160-171
16. Mahdharain Geru
17. Imperial Valley College
18. Homeopathy یا هومئوپاتی یک روش درمانی بر اساس ایده «همانند، همانند را شفا میدهد» است که با تحریک دستگاه ایمنی بیمار با داروهای هومئوپاتی، فرد را به سمت بهبودی سوق میدهد.
19. Devon School of Homeopathy
20. San José State University
21. Comparative religion
22. University of Ez-Zitouna، یا جامعة الزیتونة، در شهر Montfleury تونس قرار دارد و در سال 737 میلادی تأسیسشده است. این دانشگاه در سال 1956 مدرنیزه شد.
23. Grewal, Zareena Islam Is a Foreign Country: American Muslims and the Global Crisis of Authority
24. Santa Clara Mosque
25. Dr. Hesham Alalusi
26. The Zaytuna Institute
27. The Columbia Sourcebook of Muslims in the United States. Columbia University Press. p. 405
28. zaytuna.edu
29. Hatem Bazian
30. Zaid Shakir
31. Romig, Rollo (May 20, 2013). "Where Islam Meets America". New Yorker.
32. Western Association of Schools and Colleges
33. Song, Jason (March 11, 2015). "Muslim college gains accreditation". Los Angeles Times.
34. Global Center for Guidance and Renewal,
35. کلاسهای او به شکل سنتی اسلامی و بهصورت نشسته و بدون صندلی تشکیل میشود و علوم اسلامی را به سبک حوزههای علمیه کشورهای عربی و آفریقایی تدریس میکند.
36. The Burda
37. Purification of the Heart
38. The Content of Character
39. The Creed of Imam al-Tahawi
40. Agenda to Change our Condition
41. Walk on Water
42. The Prayer of the Oppressed
43. جنسیت سوم یا بِیناجِنس (به انگلیسی Intersex)، افرادی هستند که با خصوصیاتی از هر دو جنس زن و مرد به دنیا میآیند.
44. Non-binary gender کسانی هستند که نه زن هستند نه مرد
45. Evolution نظریه
46. سیاستهای هویتی یا Identity politics گرایش افرادی از یک گروه، جنس، نژاد یا مذهب را گویند که باهدف مشترک یک ائتلاف سیاسی تشکیل میدهند.
47. Quantum Theory
48. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Where's Muslim Reponse to Modern Western Philosophy?”, YouTube
49. عبارتی که برای توصیف کثرت مفتیها و علمای ناشناس و بیاعتبار در اینترنت بکار میرود.
50. Abu Bakr (2017), “Shaykh Hamza Yusuf - Modern Crisis - Lack of Scholars”, YouTube
51. Wolfgang Smith
52. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Philosophy Trickles Down”, YouTube
53. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Muslim Scholars Response to First Moon Landing”, YouTube
54. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - The Modern Day Baatiniya : Spiritual But Not Religious”, YouTube
55. Islam On Demand (2018), “A Barrier Between Men and Women in the Masjid is Not the Sunnah - Hamza Yusuf”, YouTube
56. Subliminal Stimuli
57. Little Mermaid (1989)
58. Aladdin
59. در این داستان، شاهزاده عاشق علاءالدین میشود اما ازآنجاییکه علاءالدین فردی فقیر، ولگرد و از طبقه پایین جامعه بود، اجازه ازدواج با شاهزاده را نداشت.
60. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Disney Movies Promoting Disobedience”, YouTube
61. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Boycott All Of Them!”, YouTube
62. your Sunday best اصطلاحی است که مسیحیان برای توصیف پوشیدن بهترین لباس در روز یکشنبه برای کلیسا از آن استفاده میکنند.
63. Abu Bakr (2012), “Shaykh Hamza Yusuf - Wearing T-Shirts & Jeans for Jummah”, YouTube
64. استحسان قاعدهای در اصول فقه اهل سنت و به این معناست که درباره یک مسئلهٔ شرعی بنا به مصلحت خاصی از قیاس یا قاعدهٔ کلی صرفنظر کرده و حکمی مخالف برای آن مسئله پیدا کنیم.
65. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Dangers Of Legalism - Understanding Situational Law
66. TheHumbleBeliever (2019), “Everybody Gets What They Deserve - Hamza Yusuf [Heart Touching]”, YouTube
67. Islam Rewards (2016), “What Happens When you do not Follow a Madhhab - Shaykh Hamza Yusuf”, YouTube
68. Abu Bakr (2018), “Shaykh Hamza Yusuf - Visiting Tombs of Righteous People”, YouTube
69. Dawud Israel (2012), “Persia's contribution to Islam - Hamza Yusuf”, YouTube
70. TheLight0fIslam (2014), “Shaykh Hamza Yusuf - Shi'a”, YouTube
71. Henry Ford
72. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf July 1st - Live interview at Let’s Talk on Astro Awani”, YouTube
73. Fiqhapedia (2011), “Irshad Manji & Lesbian Islam - Shaykh Hamza Yusuf”, YouTube
74. . سورقه قصص آیه 56 (در حقیقت تو هر که را دوست دارى نمى توانى راهنمایى کنى لیکن خداست که هر که را بخواهد راهنمایى مى کند و او به راهیافتگان داناتر است)
75. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Parents Of Prophet (sallallahu alayhi wasallam), in the hereafter.”, YouTube
76. Puritans گروهی از مسیحیان پروتستان بودند که مدعی بودند کلیسای انگلستان هنوز بهطور کامل پروتستان نشده است. آنان عقاید افراطی و تکفیری نیز داشتند.
77. آمیش یک فرقه مسیحی آناباپتیست است که در سال ۱۶۹۳ بهوسیله رهبر مِنونیهای سوئیس، یاکوب آمان بنیان نهاده شد.
78. Ku Klux Klan گروهی نژادپرست و افراطی هستند که پشتیبان برتری نژاد سفید، یهودستیزی، نژادگرایی، ضدیت با آئین کاتولیک، بومیگرایی و نفرت نژادی میباشند.
79. Islam Rewards (2016), “What Is Wahhabism - Shaykh Hamza Yusuf”, YouTube
80. Jack Parsons
81. Belial Dajjal
82. Francis Bacon
83. Magic And Creation Of Modern Science
84. Arthur C. Clarke
85. Abu Bakr (2016), “Shaykh Hamza Yusuf - Dajjal, Technology, NASA, Jack Parsons”, YouTube
86. Abu Bakr (2016), “Shaykh Hamza Yusuf - Ipod People”, YouTube
87. Cline, Austin (2018), “What are Atheists' Criticisms of Islam?”, learnreligions.com
88. Autocratic States
89. لویالیستها (loyalists) گروهی آمریکایی بودند که در انقلاب استقلال امریکا از بریتانیا، به حکومت بریتانیا وفادار ماندند.
90. Thunder in the Sky: Secrets on the Acquisition and Exercise of Power
91. Thomas Cleary
92. Samson
93. داوران بنیاسرائیل که بیشتر در کتاب داوران عهد قدیم از آنها نامبرده شده است، در دوران بحران، رهبری جنگهای بنیاسرائیل قبل از تشکیل امپراتوری بنیاسرائیل را بر عهده داشتند.
94. Operation Infinite Justice
95. Jack O'Sullivan (2001), 'If you hate the west, emigrate to a Muslim country', theguardian.com
96. The Failure of Political Islam
97. Olivier Roy
98. Islam On Demand (2012), “The Failure of Political Islam - Hamza Yusuf”, YouTube
99. پنجمین خلیفه از خلفای اموی در دمشق
100. Black Lives Matter
101. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf July 1st - Live interview at Let’s Talk on Astro Awani”, YouTube
102. Hilal, Maha (2019), “It's time for Muslim Americans to condemn Hamza Yusuf”, Aljazeera
103. Edah-Tally, Zeinab, Ullah, Areeb (2019), “Muslim scholar appointed as human rights adviser to Trump administration”, Middle East Eye
104. Forum for Promoting Peace in Muslim Societies
105. این در حالی است که هماکنون سرانه زندانیان امارات در مقایسه با کشورهای دیگر در بالاترین حد است. بعلاوه اینکه امارات مدتی است که با تبلیغات فراوان در پی بزک کردن چهره خود بهعنوان حامی حقوق بشر و مدارا با افکار مخالف است
106. Ullah, Areeb (2018), “Influential Muslim scholar criticised for calling the UAE a 'tolerant country'”, Middle East Eye
107. www.acommonword.com
108. عنوان نامه به این انگلیسی A Common Word Between Us and You بود که برگرفته از آیه «کَلِمَةٍ سَواءٍ بَینَنا وَبَینَکُم» است
109. Pope Benedict XVI
110. Regensburg
111. ابن حزم، ابومحمد علیبناحمدبنسعید (۹۹۴–۱۰۶۴م) فقیه، محدث، فیلسوف، عالم ادیان و مذاهب، ادیب و شاعر و یکی از درخشانترین چهرههای فرهنگ اسلامی در اندلس بوده است.
112. Yale University
113. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf July 1st - Live interview at Let’s Talk on Astro Awani”, youtube.com
114. goodreads.com
115.
2. E. Curtis, Edward (2009). The Columbia Sourcebook of Muslims in the United States. Columbia University Press. p. 405.
3. Mark Van Doren
4. Michael O'Hanson
5. Saint George
6. منظور از ساحل شرقی، کل سواحل سمت اقیانوس اطلس در ایالاتمتحده امریکا است.
7. World Religions
8. Houston Smith
9. از بسکتبالیستهای مطرح امریکا
10. E. Curtis, Edward (2009). The Columbia Sourcebook of Muslims in the United States. Columbia University Press. p. 405.
11. Grewal, Zareena, Islam Is a Foreign Country: American Muslims and the Global Crisis of Authority
12. Nouakchott
13. al-Hajj Ould Fahfu از علما و معلمان علوم اسلامی اهل موریتانی بود
14. Geru
15. Grewal, Zareena Islam Is a Foreign Country: American Muslims and the Global Crisis of Authority p 160-171
16. Mahdharain Geru
17. Imperial Valley College
18. Homeopathy یا هومئوپاتی یک روش درمانی بر اساس ایده «همانند، همانند را شفا میدهد» است که با تحریک دستگاه ایمنی بیمار با داروهای هومئوپاتی، فرد را به سمت بهبودی سوق میدهد.
19. Devon School of Homeopathy
20. San José State University
21. Comparative religion
22. University of Ez-Zitouna، یا جامعة الزیتونة، در شهر Montfleury تونس قرار دارد و در سال 737 میلادی تأسیسشده است. این دانشگاه در سال 1956 مدرنیزه شد.
23. Grewal, Zareena Islam Is a Foreign Country: American Muslims and the Global Crisis of Authority
24. Santa Clara Mosque
25. Dr. Hesham Alalusi
26. The Zaytuna Institute
27. The Columbia Sourcebook of Muslims in the United States. Columbia University Press. p. 405
28. zaytuna.edu
29. Hatem Bazian
30. Zaid Shakir
31. Romig, Rollo (May 20, 2013). "Where Islam Meets America". New Yorker.
32. Western Association of Schools and Colleges
33. Song, Jason (March 11, 2015). "Muslim college gains accreditation". Los Angeles Times.
34. Global Center for Guidance and Renewal,
35. کلاسهای او به شکل سنتی اسلامی و بهصورت نشسته و بدون صندلی تشکیل میشود و علوم اسلامی را به سبک حوزههای علمیه کشورهای عربی و آفریقایی تدریس میکند.
36. The Burda
37. Purification of the Heart
38. The Content of Character
39. The Creed of Imam al-Tahawi
40. Agenda to Change our Condition
41. Walk on Water
42. The Prayer of the Oppressed
43. جنسیت سوم یا بِیناجِنس (به انگلیسی Intersex)، افرادی هستند که با خصوصیاتی از هر دو جنس زن و مرد به دنیا میآیند.
44. Non-binary gender کسانی هستند که نه زن هستند نه مرد
45. Evolution نظریه
46. سیاستهای هویتی یا Identity politics گرایش افرادی از یک گروه، جنس، نژاد یا مذهب را گویند که باهدف مشترک یک ائتلاف سیاسی تشکیل میدهند.
47. Quantum Theory
48. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Where's Muslim Reponse to Modern Western Philosophy?”, YouTube
49. عبارتی که برای توصیف کثرت مفتیها و علمای ناشناس و بیاعتبار در اینترنت بکار میرود.
50. Abu Bakr (2017), “Shaykh Hamza Yusuf - Modern Crisis - Lack of Scholars”, YouTube
51. Wolfgang Smith
52. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Philosophy Trickles Down”, YouTube
53. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Muslim Scholars Response to First Moon Landing”, YouTube
54. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - The Modern Day Baatiniya : Spiritual But Not Religious”, YouTube
55. Islam On Demand (2018), “A Barrier Between Men and Women in the Masjid is Not the Sunnah - Hamza Yusuf”, YouTube
56. Subliminal Stimuli
57. Little Mermaid (1989)
58. Aladdin
59. در این داستان، شاهزاده عاشق علاءالدین میشود اما ازآنجاییکه علاءالدین فردی فقیر، ولگرد و از طبقه پایین جامعه بود، اجازه ازدواج با شاهزاده را نداشت.
60. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Disney Movies Promoting Disobedience”, YouTube
61. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Boycott All Of Them!”, YouTube
62. your Sunday best اصطلاحی است که مسیحیان برای توصیف پوشیدن بهترین لباس در روز یکشنبه برای کلیسا از آن استفاده میکنند.
63. Abu Bakr (2012), “Shaykh Hamza Yusuf - Wearing T-Shirts & Jeans for Jummah”, YouTube
64. استحسان قاعدهای در اصول فقه اهل سنت و به این معناست که درباره یک مسئلهٔ شرعی بنا به مصلحت خاصی از قیاس یا قاعدهٔ کلی صرفنظر کرده و حکمی مخالف برای آن مسئله پیدا کنیم.
65. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Dangers Of Legalism - Understanding Situational Law
66. TheHumbleBeliever (2019), “Everybody Gets What They Deserve - Hamza Yusuf [Heart Touching]”, YouTube
67. Islam Rewards (2016), “What Happens When you do not Follow a Madhhab - Shaykh Hamza Yusuf”, YouTube
68. Abu Bakr (2018), “Shaykh Hamza Yusuf - Visiting Tombs of Righteous People”, YouTube
69. Dawud Israel (2012), “Persia's contribution to Islam - Hamza Yusuf”, YouTube
70. TheLight0fIslam (2014), “Shaykh Hamza Yusuf - Shi'a”, YouTube
71. Henry Ford
72. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf July 1st - Live interview at Let’s Talk on Astro Awani”, YouTube
73. Fiqhapedia (2011), “Irshad Manji & Lesbian Islam - Shaykh Hamza Yusuf”, YouTube
74. . سورقه قصص آیه 56 (در حقیقت تو هر که را دوست دارى نمى توانى راهنمایى کنى لیکن خداست که هر که را بخواهد راهنمایى مى کند و او به راهیافتگان داناتر است)
75. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf - Parents Of Prophet (sallallahu alayhi wasallam), in the hereafter.”, YouTube
76. Puritans گروهی از مسیحیان پروتستان بودند که مدعی بودند کلیسای انگلستان هنوز بهطور کامل پروتستان نشده است. آنان عقاید افراطی و تکفیری نیز داشتند.
77. آمیش یک فرقه مسیحی آناباپتیست است که در سال ۱۶۹۳ بهوسیله رهبر مِنونیهای سوئیس، یاکوب آمان بنیان نهاده شد.
78. Ku Klux Klan گروهی نژادپرست و افراطی هستند که پشتیبان برتری نژاد سفید، یهودستیزی، نژادگرایی، ضدیت با آئین کاتولیک، بومیگرایی و نفرت نژادی میباشند.
79. Islam Rewards (2016), “What Is Wahhabism - Shaykh Hamza Yusuf”, YouTube
80. Jack Parsons
81. Belial Dajjal
82. Francis Bacon
83. Magic And Creation Of Modern Science
84. Arthur C. Clarke
85. Abu Bakr (2016), “Shaykh Hamza Yusuf - Dajjal, Technology, NASA, Jack Parsons”, YouTube
86. Abu Bakr (2016), “Shaykh Hamza Yusuf - Ipod People”, YouTube
87. Cline, Austin (2018), “What are Atheists' Criticisms of Islam?”, learnreligions.com
88. Autocratic States
89. لویالیستها (loyalists) گروهی آمریکایی بودند که در انقلاب استقلال امریکا از بریتانیا، به حکومت بریتانیا وفادار ماندند.
90. Thunder in the Sky: Secrets on the Acquisition and Exercise of Power
91. Thomas Cleary
92. Samson
93. داوران بنیاسرائیل که بیشتر در کتاب داوران عهد قدیم از آنها نامبرده شده است، در دوران بحران، رهبری جنگهای بنیاسرائیل قبل از تشکیل امپراتوری بنیاسرائیل را بر عهده داشتند.
94. Operation Infinite Justice
95. Jack O'Sullivan (2001), 'If you hate the west, emigrate to a Muslim country', theguardian.com
96. The Failure of Political Islam
97. Olivier Roy
98. Islam On Demand (2012), “The Failure of Political Islam - Hamza Yusuf”, YouTube
99. پنجمین خلیفه از خلفای اموی در دمشق
100. Black Lives Matter
101. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf July 1st - Live interview at Let’s Talk on Astro Awani”, YouTube
102. Hilal, Maha (2019), “It's time for Muslim Americans to condemn Hamza Yusuf”, Aljazeera
103. Edah-Tally, Zeinab, Ullah, Areeb (2019), “Muslim scholar appointed as human rights adviser to Trump administration”, Middle East Eye
104. Forum for Promoting Peace in Muslim Societies
105. این در حالی است که هماکنون سرانه زندانیان امارات در مقایسه با کشورهای دیگر در بالاترین حد است. بعلاوه اینکه امارات مدتی است که با تبلیغات فراوان در پی بزک کردن چهره خود بهعنوان حامی حقوق بشر و مدارا با افکار مخالف است
106. Ullah, Areeb (2018), “Influential Muslim scholar criticised for calling the UAE a 'tolerant country'”, Middle East Eye
107. www.acommonword.com
108. عنوان نامه به این انگلیسی A Common Word Between Us and You بود که برگرفته از آیه «کَلِمَةٍ سَواءٍ بَینَنا وَبَینَکُم» است
109. Pope Benedict XVI
110. Regensburg
111. ابن حزم، ابومحمد علیبناحمدبنسعید (۹۹۴–۱۰۶۴م) فقیه، محدث، فیلسوف، عالم ادیان و مذاهب، ادیب و شاعر و یکی از درخشانترین چهرههای فرهنگ اسلامی در اندلس بوده است.
112. Yale University
113. Abu Bakr (2019), “Shaykh Hamza Yusuf July 1st - Live interview at Let’s Talk on Astro Awani”, youtube.com
114. goodreads.com
115.
- 19/07/31