وضعیت عربستان در عرصه تبلیغات بین المللی اسلام

سرزمین حجاز که دو نگین و دو مرکز ثقل جهان اسلام، یعنی مکّه مکرمه و مدینه منوره را در خود دارد، از گذشته تاریخ خاستگاه پیامبران بزرگ الهی بوده و با بعثت پیغمبر ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله ، محبط فرشته وحی، جبرئیل امین، گردید و فضای آن را عطرآگین نمود. پیک وحی ـ برای نخستین بار ـ آیین اسلام را بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این سرزمین فرود آورد و با علنی شدن و رسمیت یافتن آن به گستره گیتی گسترش یافت.

پس از رحلت جانکاه رسول خدا صلی الله علیه و آله و ماجرای تلخ و تأسّفباری که در سقیفه پیش آمد و کسی که به موجب آیه تبلیغ⁽¹⁾ می بایست به وصایت برسد تا در سایه وصایت او دین کامل، نعمت تمام و اسلامی که مایه خرسندی خداست⁽²⁾ محقَّق گردد، به کنار رفت. از آن روز محور تبلیغات نیز به گونه دیگر گردید و اسلامی که می بایست از طریق آموزه ها و تبیین اهل بیت علیهم السلام عرضه شود، متولّیان دیگری یافت.

اکنون نیز در مرکز وحی مبلغان دیگری یافته و با آموزه هایی از افکار و آراء ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب و مانند آن، در سطح گسترده ای در جهان، عرضه و تبلیغ می گردد.

پرداختن به این مقوله فرصت دیگری می طلبد و در خور این مجال نیست؛ تنها انگیزه نگارش مقاله حاضر ارائه برخی از تلاشهای تبلیغی عربستان، بدون بررسی کیفیت و محتوای آن تبلیغات است. امید آنکه مطالعه آن برای دست اندرکاران امر مهم تبلیغ مفید و رهگشا گشته، نقطه ضعفهای خود را بشناسیم و از نقاط مثبت دیگران تجربه آموزیم و در این عرصه عقب نمانیم؛ چرا که برخوردار از فرهنگ غنی و مستدل و استوار شیعی و مکتب اهل بیت علیهم السلام هستیم؛ چنان که خود فرمودند: «اِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا؛<SUP>(3) همانا مردم اگر بر خوبیهای کلام ما آگاهی داشتند، از ما پیروی می کردند.» با این غنای فرهنگی و منطق استوار دریغ است که دیگران از ما سبقت گیرند.

در اینجا سزاوار است به چند نکته اشاره شود:

1. خدمات عمرانی و رسیدگی به امور مساجد و تکفّل ایتام، چاپ و نشر قرآن کریم و احداث صدها باب مسجد در سراسر جهان به هر حال ستودنی است.

2. از دست دادن فرصتها در زمینه های مناسب پیش آمده برای مبلغان شیعی، خسارات جبران ناپذیری را در پی دارد؛ همچون خلأهای تبلیغی که با فروپاشی شوروی سابق درکشورهای آسیای میانه پیش آمد. هر چند، حضور مبلغان مسلمان اهل سنت، حداقل اثر مثبتی که داشت جلوگیری از دست یافتن مبلّغان فرقه ها و مذاهب دیگر بود. و البته این تحلیل و حسن ظن، نیاز به تأمل و دقت بیشتری دارد.

3. نهادینه شدن تبلیغات دینی و سازمان یافتن آن از عوامل مؤثر در امر تبلیغات است. در این راستا، از گامهای بسیار مثبت حوزه مقدسه علمیه قم، تخصصی شدن رشته تبلیغ در حوزه است؛ همچنین ایجاد نهاد رسیدگی به امور مساجد در کشور در زمره نهادهای مقدسی است که می تواند به کیفیت تبلیغ، بهبود بخشد.

4. این مختصر صرفا جهت اطلاع رسانی و در نتیجه، ایجاد انگیزه و اهتمام بیشتر در عرصه تبلیغات دینی است که برگرفته از مجموعه ای از صدها یادداشت درباره فعالیتهای فرهنگی، تبلیغی و مذهبی عربستان در داخل این کشور و در سراسر جهان است. در این خصوص، از سعی و تلاش برادر ارجمندمان جناب آقای علی اصغر ایران منش که این گزارش، در واقع تلخیص و گزینشی از یادداشتهای ایشان است، تشکر نموده، امیدواریم این موجز، مفید و مؤثر واقع گردد.

فعالیتهای تبلیغی عربستان

مراکز علوم دینی

شصت مرکز علوم دینی، در پنجاه و هفت شهر عربستان، زیر نظر دانشگاه اسلامی محمد بن سعود ریاض، فعالیت می کنند که در این مراکز، حدود سی هزار نفر طلبه به تحصیل علوم شرعی اشتغال دارند. علاوه بر این، شش مرکز علوم دینی نیز در امارات، جیبوتی، موریتانی، اندونزی، ژاپن، و آمریکا تحت پوشش دانشگاه مزبور هستند و در مجموع بیش از شش هزار طلبه دارند. این مراکز از کشورهای مجاورشان نیز محصل می پذیرند، همان گونه که در مدارس دینی داخل کشور عربستان هم خارجیان نیز پذیرش می شوند.

تبلیغات خارج از کشور

به گفته مدیر کل تبلیغات خارج از کشور در وزارت امور اسلامی و اوقاف و تبلیغ و ارشاد عربستان، مبلغان اعزامی به خارج از کشور از بهترین فارغ التحصیلان دانشگاههای کشور و براساس ضوابط و شرائط مشخص و دقیقی انتخاب می شوند. وزارت امور اسلامی در تمام مدت مأموریت آنان، در جهت رشد توانایی و مهارتهای آنها، برنامه های متعددی ترتیب می دهد. و آن دسته از دانشگاههای کشور که رشته های علوم دینی دارند، به آشنا کردن مبلغان با روش صحیح تبلیغ، و اهمیت استفاده از وسائل جدید، بسیار عنایت دارند. و اداره کل تبلیغات خارج از کشور هم با از دست دادن فرصتها در زمینه های مناسب پیش آمده برای مبلغان شیعی، خسارات جبران ناپذیری را در پی دارد

توجه به ثمره کاری مبلغان، همه گونه امکانات تبلیغی را در اختیار آنان قرار می دهد.

به گفته وی، مبلغانی که از طرف عربستان بسیج شده اند، بالغ بر دو هزار نفرند که در نود کشور در تمام قاره های جهان مشغول کارند. اینان همگی وابسته به 24 مرکز تبلیغ و ارشادند. وی می افزاید: چهار دانشگاه در جهان (دانشگاه هاروارد آمریکا، دانشگاه لندن، دانشگاه مسکو و دانشگاه خلیج در بحرین) با ایجاد کرسیهای علمی از طرف عربستان موافقت کرده و از آن استقبال نموده اند.

مؤسسه خیریه حرمین

براساس گزارش سالانه مؤسسه خیریه حرمین ـ که مقر مرکزی آن در ریاض است ـ این مؤسسه، تبلیغات اسلامی و نشر علوم شرعی را بالاترین هدف خود می داند و هر گونه کمک رسانی و امداد را برای وصول به این مقصود، انجام می دهد. کمیسیون تبلیغات از مهم ترین کمیسیونهای این مؤسسه است؛ زیرا که این کمیسیون محور همان کارهای تبلیغی است که این مؤسسه به انگیزه آنها تأسیس گردیده است.

کمیسیون تبلیغات در سال 1418 ه . ق بیش از یک میلیون و ششصد و پنجاه و دو هزار ریال سعودی هزینه کرده، ششصد هزار کتابچه چاپ نموده، و شصت هزار نامه و بسته پستی ارسال کرده و فعالیتهای تبلیغی دیگری نیز داشته که مهم ترین آنها صفحه اینترنت است؛ به طوری که در حدود یک سال، صفحه حرمین در شبکه اینترنت 303/246 نفر ـ با میانگین 733 نفر در هر روز ـ مراجعه کننده دارد.

رابطة العالم الاسلامی

«رابطة العالم الاسلامی» از همه نوع وسائل تبلیغی استفاده می کند و تنها به روزنامه و مجله اکتفا نکرده، آراء خود را از طریق خبرگزاریها، کانالهای رادیو و تلویزیون، نوارهای کاست و ویدئو، و پخش کتاب نیز به گوش جهانیان می رساند. علاوه بر این، همایشها و کنفرانسهای جهانی نیز تریبون بزرگی است برای ابراز نظرات و آراء «رابطة.»

«رابطة العالم الاسلامی» به تمام معنی حریصانه به دنبال استفاده از وسائل تبلیغی جدید است و می کوشد تا از ماهواره نیز استفاده نماید. این سازمان از سال 1404 ه . ق برای نگه داری اطلاعات و استفاده به موقع از آنها جهت تبلیغات اسلامی، از رایانه و میکروفیش و میکروفیلم استفاده می کند و هم اکنون از طریق پست الکترونیکی (اینترنت) با دفاتر خود در سراسر جهان ارتباط دارد. دستیابی به موقعیت «رابطة» در «اینترنت» به راحتی ممکن است.

همواره هیئتهایی از طرف «رابطة» برای سرکشی از اقلیتهای اسلامی و تهیه گزارشهایی مستند به کشورهای مختلف اعزام می گردند. و «رابطة» همواره اهتمام دارد در جهت بررسی مسائل مهم اسلامی، کنفرانسها و همایشهایی در داخل و خارج از کشور برگزار نماید.

«رابطه» به تغییر و تحول روشهای تبلیغ پرداخته، به ایجاد ارتباط با همه مسلمانان ـ با رعایت عدم دخالت در امور داخلی کشورها ـ می پردازد. «رابطة العالم الاسلامی» جهت اشراف بر فعالیت مبلغان و مدرسان، تنظیم دوره های آموزشی مبلغان و ائمه جماعات، ایجاد جلسات سخنرانی، کنفرانسها و همایشها، تهیه برنامه های دینی، توزیع قرآن کریم و کتابهای دینی، و پاسخ گویی به پرسشها و اشکالات دیگران، تاکنون سی نمایندگی در سراسر جهان افتتاح نموده است. این دفاتر از جانب حکومتهای میزبان به رسمیت شناخته شده اند و از امتیاز و مصونیت دیپلماسی برخوردارند.

مهم ترین و بارزترین این دفاتر در لندن، نیویورک، پاریس، استرالیا، رم، مادرید، بروکسل، ژنو، و برزیل است. این دفاتر در تهیه برنامه های اسلامی رادیو و تلویزیونهای دولتهای میزبان شرکت دارند؛ همچنان که خودشان ساعتهای معینی را از رادیو و تلویزیون اجاره کرده و به معرفی اسلام و ردّ شبهات می پردازند. ضمنا این دفاتر به مساجد، مجالس، و جمعیتهای اسلامی از نظر مادی و معنوی کمک کرده، از تازه مسلمانان استقبال می کنند.

«رابطه» هماره می کوشد تا با تنظیم دوره هایی به ارتقاء کیفی ائمه جماعات، مبلغان، و خطیبان افزوده شود.

فعالیت مبلغان «رابطة» به طور اجمال از این قرار است:

1. امامت جماعت در نمازهای پنج گانه، برگزاری جلسات درس صبحگاهی و شامگاهی برای بزرگسالان، پاسخ به پرسشها، و ارشاد مردم در امور دین و دنیا؛

2. اهتمام به نسل نو و تدریس علوم ضروری اسلام برای آنها؛

3. ایراد سخنرانیهای عمومی و برگزاری کنفرانسها؛

4. توجه به روابط عمومی و تماس و دیدار با مردم حتی در بیمارستانها و زندانها؛

5. اختصاص اوقاتی برای رفع مشکلات مردم و پاسخ به شبهات آنها؛

6. روشنگری در برابر حرکتهای انحرافی که در قالب جمعیتهای خیریه فعالیت دارند، از قبیل: قادیانیه، روتاریه، لیونز، ماسونری، بهائیت، کمونیسم، لائیسم و...؛

7. کوشش برای تحول ابزار تبلیغ در برخی زمینه ها با استفاده از وسائل تبلیغ جدید، همچون: روزنامه، رادیو، و تلویزیون، جهت گسترش تبلیغات اسلامی و رساندن پیام اسلام.

«رابطة» از طریق شش مرکز اسلامی در اروپا و صدها جمعیت اسلامی در غرب، همواره به تصحیح چهره اسلام در غرب می پردازد و می کوشد که هیئتها و جمعیتهای مختلف اسلامی در هر شهری را گرد هم آورد تا در بیانیه ها، اظهار نظرها، و تصمیم گیریها، هیچ گونه اختلافی نداشته و وحدت نظر داشته باشند.

دبیر کل «رابطة العالم الاسلامی» درمصاحبه با شبکه ماهواره ای «اقرأ» گفته است: موضوع «عولمه» (نظام واحد جهانی) یک پلی است که امتهای اسلامی، با فرهنگ و اندیشه و مبانی معتدلی که در اختیار دارند، می توانند از این طریق به تبلیغات اسلامی پرداخته، اسلام را به جهانیان معرفی نمایند. ما باید بکوشیم که هر جدیدی را تسخیر کنیم که از آن جمله «عولمه» است.

نمونه ای از فعالیت «رابطة»

شهر انوفیا در ایالت ابیا، در دورترین نقطه شرق نیجریه و در وسط مناطق مسیحی نشین است. در دهه پنجاه از قرن بیستم، یکی از مردم آنجا به نام ابراهیم وانغوی به اسلام می گرود و با جدیت فراوان به آموزش علوم اسلامی می پردازد. بعدا با تبلیغات وی و توفیق الهی عده زیادی از مردم آن دیار با دین مبین اسلام آشنا شده، به اسلام شرف یاب می شوند. وی با پشتیبانی برخی از کشورهای عربی، از جمله عربستان واردن، یک مدرسه ابتدایی و یک مسجد بزرگ بنا می کند و به تدریس علوم عربی و اسلامی می پردازد که با استقبال گرم مردم همراه می گردد؛ امّا در اثر جنگ داخلی 1967م. این مدرسه و مسجد همچون دیگر جاها، مورد تاخت و تاز قرار گرفته و با کوچ مردم منطقه، این محل به خرابه ای تبدیل شده، مؤسس آن هم به «لاگوس» هجرت می کند. در سال 1982 م. که «رابطة العالم الاسلامی» همایشی را جهت ائمه جماعات و مبلغان در نیجریه برگزار می کند، در آن همایش از وضعیت این مرکز مطلع می شوند و مسئولیت مرکز را بر عهده شیخ امانة اللّه می گذراند و «رابطة» 200 هزار ریال جهت بازسازی مرکز تقدیم می دارد و پس از آن هم بودجه ای ثابت به مبلغ 400 هزار ریال جهت اداره این مرکز اختصاص می دهد.

اکنون، نور اسلام مجددا در آن منطقه تابیدن گرفته است. این مرکز اسلامی دارای یک مسجد و یک مجتمع آموزشی در سه سطح ابتدایی، متوسطه و دبیرستان است و 300 دانش آموز دارد که آنها را از هر جهت تأمین کرده، در کنار علوم روز و علوم اسلامی به آنها زبان عربی نیز آموزش می دهد. سطح آموزش این مرکز، مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش نیجریه نیز هست.

وابسته دینی در هند

دفتر وابسته دینی سفارت عربستان در دهلی نو، یکی از مهم ترین مراکز تبلیغی عربستان است. هندوستان طبق آمار رسمی دوازده میلیون و طبق آماری که کارشناسان ارائه می دهند 150 تا 200 میلیون مسلمان دارد و در واقع، این کشور بعد از چین، دومین کشور از نظر جمعیت، و بعد از اندونزی، دومین کشور از نظر جمعیت مسلمانان است.

امور مساجد

عربستان چندین سال است که در هر سال 20 میلیون ریال برای امور مساجد هزینه می کند و در اختیار صندوق «رابطة الاسلامی» می گذارد.

در آمریکا بیش از 1500 مسجد و دو هزار مرکز اسلامی است که تقریبا همه آنها با عربستان ارتباط دارند.

در عربستان بیش از پنجاه هزار مسجد بزرگ و کوچک در مناطق سیزده گانه کشور هست که همگی زیر نظر «وزارت امور اسلامی و اوقاف و تبلیغ و ارشاد» قرار دارند و مرتبطین با این مساجد (امام جماعت، خطیب، موذّن، و خادم) همگی از طرف همین وزارتخانه، منصوب می شوند. و در مساجدی که خطابه، موعظه، درس احکام، و غیر آن برگزار می گردد، با اشراف و برنامه ریزی وزارت مزبور انجام می پذیرد. بخش امور مساجد و تبلیغ و ارشاد در وزارت امور اسلامی عربستان، به تمام ادارات تابعه خود در سراسر مملکت، دستور داده که از ائمه جماعات بخواهند از گدایی در صفوف نماز جماعت جلوگیری کنند و از خطیبان مساجد بخواهند که در سخنرانیهای خود به این موضوع پرداخته، مردم را نسبت به ظاهر ناپسند این پدیده، متوجه نمایند.

مجمع جهانی جوانان مسلمان

«الندوة العالمیة للشباب الاسلامی» (مجمع جهانی جوانان مسلمان)، با کمک سالانه دولت عربستان اداره می شود و اهداف اعلام شده آن از این قرار است:

1. خدمت به تفکر اسلامی؛

2. عمق بخشیدن به اسباب وحدت فکری و اسلامی میان جوانان؛

3. کمک به سازمانها و جمعیتهای ویژه جوانان و دانشجویان مسلمان، در سراسر جهان؛

4. سهیم شدن در ارائه نقش مثبت جوانان و دانشجویان در ساخت جامعه؛

5. کوشش برای جلب افکار جوانان مسلمان.

برخی از فعالیتهای این مجمع بدین شرح است:

مساعدت به دانشجویان مسلمان نیازمند از ملیتهای مختلف؛ برپایی پایگاههای پزشکی و تبلیغی در کشورها، از جمله کشورهای آسیایی و آفریقایی؛ برپایی قریب به یکصد پایگاه تبلیغی در جهان در موسم تابستان؛ تکفل ایتام، مبلغان، معلمان و دانشجویان؛ برگزاری بیش از 500 اردوی اسلامی در جهان؛ برگزاری دوره های کارآموزی و فنّی در آفریقا؛ راه انداختن 250 کاروان پزشکی ـ کشاورزی و تبلیغی در جهان. از جمله، دو کاروان تبلیغی در اربیل و سلیمانیه کردستان عراق به راه انداخته که هر یک از این کاروانها شامل یک پزشک، یک دستیار پزشک، یک کارشناس کشاورزی و یک مبلغ بوده و از 131 روستا دیدن کرده و به طور رایگان، به خدمات پزشکی، دامپزشکی، کشاورزی پرداخته است.

نیز این مجمع، 18 باب مسجد در کردستان عراق بنا نموده و در صدد است بر این تعداد بیفزاید.

همچنین با هزینه پنجاه میلیون ریال سعودی، تعداد شش هزار یتیم را در برخی از کشورهای اسلامی کفالت نموده و هدف از این کار را رسیدگی به مسائل تربیتی، آموزشی، فرهنگی، بهداشتی و اجتماعی آنان و جلوگیری از کفر و گمراهی یتیمان مسلمان دانسته است.

هیئت جهانی امداد رسانی اسلامی

«هیأة الإغاثة الإسلامیة العالمیة» (هیئت جهانی امداد رسانی اسلامی) وابسته به «رابطة العالم الاسلامی» به 580 هزار دانش آموز خدمات آموزشی می دهد، به 154 مدرسه و دانشسرا و مهد کودک در 69 کشور کمک می کند، آموزش بیش از دو هزار دانشجو را در مناطق مختلف جهان برعهده دارد، بیش از 83 هزار یتیم را در کشورهای مختلف اسلامی تحت تکفل گرفته و برنامه هایی را برای آنان اجرا می نماید که از این قرار است: امور تندرستی، فرهنگی، آموزشی، حفظ قرآن کریم، آموزش نماز، و برنامه های اجتماعی، ورزشی و تفریحی.

فهرست برخی دیگر از فعالیتهای این هیئت عبارت است از: کمک رسانی به صد هزار پناهنده آذربایجانی، فعالیتهای پزشکی ـ آموزشی در کردستان عراق، فعالیتهای گسترده در آسیای میانه، تقبل هزینه ساخت 1182 مسجد در جمهوریهای مسلمان نشین شوروی سابق، پاکستان، اندونزی، بنگلادش، و دیگر کشورهای اسلامی، هزینه دو میلیون ریال سعودی برای افطاری روزه داران در 62 کشور، فعالیت امدادی و آموزشی در سومالی و نیجریه، هزینه 69 میلیون ریال سعودی جهت کفالت ایتام در 58 کشور جهان.

همچنین هیئت جهانی امداد رسانی اسلامی در ساخت 374 مسجد، حفر 116 چاه و کفالت 84 معلم در کشورهای غرب آسیا سهیم شده، به 90 دانشجو بورس تحصیلی داده و 7275 یتیم را به تکفل گرفته است. کشورهای بورکینا فاسو، ساحل عاج، سنگال، سیرالئون، گامبیا، غنا، گینه بیسائو، گینه کوناکری، لیبریا، موریتانی ـ که جمعا 20 میلیون مسلمان دارند ـ مشمول این خدمات اند.

هیئت عالی جمع آوری تبرعات

هیئت عالی جمع آوری تبرعات در عربستان برای مسلمانان بوسنی و هرزگوین 59443 طفل یتیم بوسنیایی را متکفل شده که 22 میلیون ریال سعودی هزینه داشته است. این هیئت از طریق دفاتر خود در آن کشور فعالیت گسترده تبلیغی دارد.

ابزارهای جدید

از جمله ابزارها و رسانه های تبلیغی عربستان، رادیو، تلویزیون، شبکه های ماهواره ای و اینترنتی است. ایستگاه مرکزی رادیو عربستان در ریاض است که با عنوان رادیو ریاض برنامه های عمومی پخش می کند. افزون بر آن 5 کانال دیگر هم دارد: 1. رادیو برنامه دوم در جدّه که شامل برنامه های ادبی، علمی و تفریحی است؛ 2. رادیو قرآن؛ 3. رادیو صدای اسلام (اذاعة نداء الإسلام) که برنامه های تبلیغی و عقیدتی دارد؛ 4. ایستگاههای لغات اروپایی که به دو زبان انگلیسی و فرانسوی برنامه های دینی و تبلیغی پخش می نماید؛ 5. رادیو به زبانهای بیگانه که به زبانهای اندونزیایی، بنگالی، فارسی، سومالیایی، ساحلی، ترکستانی، ترکی وارد و برنامه های دینی را تبلیغ می کنند.

رادیو عربستان در موسم حج، از آغاز ماه ذی القعده تا پایان ماه ذی الحجة هر روز چند ساعت برنامه پخش می کند. این برنامه ها شامل حدیث، سخنرانی، مصاحبه و دیگر موضوعات متنوع است. در این برنامه ها تعدادی از مشایخ، نویسندگان، اساتید دانشگاه و دیگران شرکت دارند و مجموع این برنامه ها با همکاری وزارت امور اسلامی و اوقاف و تبلیغ و ارشاد، وزارت کشور، وزارت حج، وزارت علوم، وزارت بهداشت و غیره انجام می گیرد.

تلویزیون عربستان با ایجاد دو مرکز در ریاض و جده و با 120 ایستگاه فرستنده 90 درصد کشور را تحت پوشش دارد. تلویزیون عربستان از دو کانال پخش می گردد: کانال اول که به زبان عربی است، روزانه 19 ساعت (از 30/4 تا 30/23 به وقت گرینویچ) و کانال دوم که به زبان انگلیسی است و اخباری هم به زبان فرانسوی دارد، روزانه 30/9 ساعت (از 1 تا 30/9) برنامه پخش می کند. برنامه های کانال یک تلویزیون عربستان، توسط ماهواره، در کشورهای اروپایی پخش می گردد. مرکز تبلیغ و ارشاد مکه مکرمه با هماهنگی اداره آموزش دختران، تعداد 12 هزار حلقه نوار آموزشی با عنوان «احکام ویژه بانوان مسلمان» در میان همه بانوان معلم و اداری و غیر آنان در مراحل ابتدایی، متوسطه، و دبیرستان، و همچنین در میان دانشجویان دختر دانشسراها پخش می کند. محتوای این نوار هم سخنان دکتر صالح بن فوزان الفوزان، عضو هیئت کبارالعلماء عربستان است.

برنامه های رادیو قرآن عربستان، به طور مستقیم از طریق اینترنت پخش می گردد. تلویزیون عربستان نیز از طریق صفحه سفارت این کشور در واشنگتن، به شبکه اینترنت پیوسته و با این وسیله، در سراسر جهان می توان برنامه های تلویزیون عربستان را ـ به طور زنده و مستقیم ـ مشاهده کرد. مدیر کل مرکز تحقیقات اسلامی وزارت امور اسلامی و اوقاف و تبلیغ و ارشاد عربستان می گوید: هنگامی که وسیله ای همچون کامپیوتر ذاتا حرام نباشد، هدف هم یک واجب همچون دعوت به سوی خداباشد، کاربرد آن وسیله، یعنی تأثیر بر مخاطبین هم غالب یا قطعی باشد، و مفسده ای بزرگ تر از مصلحت منظور هم پیش نیاید، بدون شک باید از آن وسیله استفاده نمود؛ زیرا که «ما لا یَتِمُّ الْواجِبُ إلاّ بِه فَهُوَ واجِبُ؛ آنچه واجب جز به آن تمام نشود، نیز واجب است.»

نامبرده با اشاره به پیدایش «اینترنت» در ربع قرن اخیر و اهمیت این ابزار در تبلیغات و اینکه میلیونها نفر از این شبکه می توانند استفاده کنند، اهداف استفاده از اینترنت را به این شرح اعلام کرد:

1. دعوت به دین مبین اسلام و بیان حقایق آن، و اینکه بشریت به آن نیاز دارد؛

2. اهتمام به بیداری اسلامی در میان مسلمانان، و آموزش آنها؛

3. عنایت به گسترش راههای تعلیم و تربیت تازه مسلمانان؛

4. پاسخ به شبهه ها، و دفاع از اسلام در برابر دشمنان آن؛

5. سهیم شدن در اتحاد مسلمانان جهان؛

6. پاسخ به پرسشهای دینی؛

7. بیان فعالیتهای تبلیغی وزارت امور اسلامی عربستان.

وی وسائل کار را هم این گونه برشمرده است:

1. استفاده از عالمان، متفکران، و متخصصان تبلیغ و امور اسلامی، جهت نوشتن مطالبی ارزنده؛

2. بهره گیری از کتابها، بحثها، نشریات، مقالات، و ترجمه های قرآن کریم و احادیث نبوی که وزارت امور اسلامی، مرکز تحقیقات اسلامی، و مجمع ملک فهد تهیه کرده است؛

3. انتخاب نمونه ای از مطبوعات اسلامی به زبانهای مختلف که می تواند به اهداف یاد شده کمک کند؛

4. مشخص نمودن شبهه های ضد اسلام به زبانهای گوناگون همراه با پاسخ آنها؛

5. تفسیر مهم ترین رخدادها و قضایای سرنوشت ساز در ارتباط با اسلام و مسلمین و تحلیل مناسب آنها؛

6. انتخاب نمونه هایی از فتاوای عالمان برجسته ای که در تبعیت از سلف صالح معروف هستند؛

7. تهیه بیشترین معلومات و آمار اسلامی جهت علاقه مندان، همچون نشانی دفاتر تبلیغات، مراکز تحقیقات، سازمانها و جمعیتهای اسلامی، مساجد و... در جهان؛

8. دریافت پرسشها، بررسی آنها، و تهیه پاسخ برای آنها.

مدیر تحقیقات اسلامی عربستان در پایان می گوید: برادران فاضل می دانند که عرضه اسلام به همه جهانیان کار ساده ای نیست. اولاً، باید در ماده علمی، قوی باشد؛ زیرا با توجه به اینکه «اینترنت» میدانی است جهت برخورد میان ادیان و طوائف، هر چه از این شبکه عرضه گردد و دارای ضعفی باشد، ضررش بر حق و حقیقت بیش از نفعش خواهد بود. ثانیا، باید روش عرضه از قدرت بالایی برخوردار باشد و برای استفاده کنندگان جاذبه داشته باشد. به این جهت، باید از محققان برجسته و متخصصان ماهر استفاده نماییم تا این شبکه با حقیقتی که از این طریق منتشر می گردد، همگون باشد.

مسابقه جهانی قرآن

مسابقه جهانی حفظ، تجوید و تفسیر قرآن کریم به طور سالانه در مکه مکرمه در پنج رشته برگزار می شود:

رشته اول: حفظ کل قرآن کریم با تلاوت و تجوید و یک جزء تفسیر آن؛

رشته دوم: حفظ کل قرآن کریم با تلاوت و تجوید؛

رشته سوم: حفظ 20 جزء قرآن کریم با تلاوت و تجوید؛

رشته چهارم: حفظ 10 جزء قرآن کریم با تلاوت و تجوید؛

رشته پنجم: حفظ 5 جزء قرآن کریم با صوت زیبا و ادای صحیح.

در هر رشته برای نفرات اول تا دهم جوایز ارزنده ای اختصاص می یابد. در این مسابقات، داورانی از کشورهای عربستان، مصر، مالزی، پاکستان، تونس، مراکش، سوریه، هند، عراق، سودان، ترکیه، اندونزی، الجزائر، سنگال، نیجریه، هلند، بریتانیا، آمریکا و فرانسه حضور می یابند.

مجمع ملک فهد

طبق گزارش خبر گزاری عربستان، مجمع ملک فهد در مدینه منوره می تواند در هر سال بیش از هفت میلیون نسخه از قرآن کریم چاپ کند. هر سال حدود یک میلیون نسخه از قرآن کریم در مرزهای هوایی، زمینی و دریایی کشور به حاجیان اهدا می شود که بخشی از آنها به یکی از 20 زبان رائج در جهان ترجمه شده است.

مجمع ملک فهد در مدینه منوره موفق شده قرآن کریم را به 21 زبان رائج در جهان ترجمه نماید. این زبانها عبارت اند از: آلبانی، اردو، رومی، اسپانیایی، اندونزیایی، انگلیسی، اویگوری، براهویی، بنگالی، بوسنیایی، پشتو، تامیلی، ترکی، چینی، سومالی، فارسی، فرانسوی، قزاقی، کره ای، ملیباری و هوسا.

اساس و پایه ترجمه هایی که از این پس در مجمع مزبور چاپ می شود، تفسیری با عنوان «التفسیر المیسر للقرآن الکریم» خواهد بود.

میهمانان حج

در موسم حج، «رابطة العالم الاسلامی» تعدادی از دانشمندان، متفکران و شخصیتهای تبلیغی جهان را که در جوامع خودشان شأنی دارند، به عنوان میهمان، دعوت به حج می کند. علاوه بر این، سازمان مزبور در موسم حج، کنفرانسهایی با حضور نخبگانی از علمای مسلمین برگزار می کند.

تبلیغات موسم حج

هفته نامه الدعوة، ارگان مؤسسه تبلیغات اسلامی، چاپ ریاض چند پیشنهاد جهت تبلیغ در موسم حج چاپ کرده که عبارت اند از:

1. تقدیم بسته هایی به عنوان هدیه به بانوان که محتوی کتابچه، مسواک، دستکش و نوار صوتی اسلامی باشد، و همچنین هدایایی برای آقایان.

2. توزیع برخی از جزوات ارشادی در مساجد راه مکه مکرمه.

3. دیدار از برخی خیمه ها در منی، و آشنایی با مردم و احوال پرسی و خوش رفتاری با آنان؛ چون در تألیف قلوب آنها بسیار مؤثر است.

4. توزیع و اهداء آب خنک، انواع آب میوه و امثال آن که در جذب دلها نیز اثر دارد.

5. کمک به مردم، و کوشش در راه

خدمتگزاری و امداد آنان ـ بویژه بزرگسالان و درماندگان ـ و همراه این کمکها، توجیه و بیان مطالب.

6. قرار دادن برخی از کتابچه ها و جزوات در ماشینهای کرایه ای، تا حاجیان در طی راه از آنها استفاده کنند.

7. انتخاب برخی از کتابچه ها و نوارهای مفید و قرار دادن آنها در یک کیف کوچک تا به آسانی بتوان تعدادی از آنها را همراه نصیحت و تذکّر به افرادی هدیه داد.

8. در میان یک جمع، خوب است به خواندن کتابی پرداخته شود، تا آن جمع به مطالعه آن کتاب تشویق گردند.

9. نهی نمودن از برخی منکرات که مردم به آن توجه ندارند ـ مثل سیگار کشیدن ـ همراه نصیحت و موعظه و اعطای هدایای مناسب.

10. تهیه یک برنامه روزانه برای حاجی، به ضمیمه برخی از احکام و کارهایی که بر حاجی لازم است.

 

---

 

1. مائده/67.

2. مائده/3.

3. وسائل الشیعة، ج20، ص90.

 

به نقل از حوزه دات نت